Otter

Welkom otter!

Otter onderweg (Foto: Naill Benvie/ARK)

Het verhaal van de otter in de Lage Landen vertoont nogal wat gelijkenis met dat van de bever. Anderhalve eeuw na het uitsterven van de bever deed een combinatie van biotoopverlies, bejaging en rustverstoring ook onze andere grote inheemse waterbewoner de das om. In de jaren ‘80 van de vorige eeuw werd de laatste Vlaamse otter doodgeschoten door een jager, terwijl het laatste Nederlandse exemplaar sneuvelde onder een auto.

Een otter van een bever onderscheiden lukt nog net: hij is lang en smal in plaats van dik en gedrongen, zijn staart is smal en zacht behaard in plaats van plat met schubben, en hij eet vis in plaats van planten. Otters behoren tot de marterachtigen.

Tot voor kort werd de otter in Vlaanderen officieel als uitgestorven beschouwd. Zelfs een grootscheepse zoekactie met een beloning van 500 euro kon in 2010 geen enkele betrouwbare otterwaarneming opleveren. In Wallonië komt de otter wél nog voor in enkele ongerepte beekdalen, onder meer langs de bovenloop van de Sûre in de provincie Luxemburg.

De otter definitief terughalen wordt een lastige klus: otters verlangen immers proper water, een degelijk waterpeil, voldoende rust en een gevarieerd natuurlijk landschap langs de oevers van beken en rivieren. Door hun veeleisendheid zijn otters ideale indicatoren voor de milieu- en natuurkwaliteit van waterrijke gebieden. Waar het goed gaat met de otter, is het ecosysteem intact of herstellende, en gaat het ook tal van andere soorten voor de wind. Elke maatregel ten voordele van de otter komt trouwens meteen ook een hele reeks andere natuurwaarden ten goede.

Terwijl de bever als geen ander zijn leefomgeving naar zijn hand weet te zetten en hele landschappen inricht in zijn eigen voordeel, kan de uiterst kieskeurige otter maar gelaten afwachten en hopen dat iets of iemand het landschap herstelt en brengt naar een staat die voor otters geschikt is. Daardoor zal de otter zich niet zo snel herpakken als de opportunistische bever.

Maar er is hoop! Want in april 2012 filmden speciale camera's van Kristijn Swinnen, onderzoeker aan de Universiteit Antwerpen, geheel onverwacht een otter in het provinciaal groendomein Broek De Naeyer in Willebroek, langs de Rupel. Of het dier op doortocht was of nog in het domein verblijft, is moeilijk te achterhalen. Otters laten amper sporen na en kunnen lang onopgemerkt blijven. Ze zijn vooral ’s nachts actief, en één otter kan een groot gebied bestrijken. Bij een recente zoektocht in het gebied werd maar één mogelijk spoor aangetroffen.

Goed een maand na de ontdekking van een otter in de Rupelstreek werd er al opnieuw een otter op film vastgelegd door diezelfde Kristijn Swinnen, maar dit keer in het Smeetshof in Bocholt, natuurgebied dat deel uitmaakt van het grensoverschrijdende Kempen-Broek in Noord-Limburg. De kans dat het 2x om dezelfde otter gaat, is klein, want de beken van het Smeetshof behoren tot het bekken van de Maas, terwijl de locatie in Willebroek in het Scheldebekken gesitueerd is. Het is zelfs niet uitgesloten dat de Limburgse otter deel uitmaakt van een restpopulatie die nooit helemaal is weggeweest maar die erin slaagde om jarenlang onopgemerkt te blijven.

Twee recente otterwaarnemingen in heel Vlaanderen zijn nog lang geen geruststellende gedachte, maar na de bever, de wolf en de lynx is de otter toch al het vierde grote zoogdier dat aanstalten maakt om zijn vroegere leefgebied weer op te eisen. Welkom otter!

Klik op deze otter-glimp om de camerabeelden met de eerste otterwaarneming in Vlaanderen te zien (Rupelstreek, april 2012).

 Glimp van de comeback-otter

Foto's
Downloads

Copyright © 2012 Landschap VZW - Site by Bart Heirweg